بیش از یک دهه از فعالیت شب بازار خیابان دانش میگذرد. در این سالها این مرکز تجاری موقت توانسته علاوه بر ساماندهی دستفروشهای اطراف حرم مطهر، به محلی مناسب برای خرید زائران و شهروندان تبدیل شود. هر شب به استثنای روزهای بارندگی چراغ این بازار در ساعت 21 روشن و ساعت 1 بامداد خاموش میشود. اجناسی که در غرفههای این بازار عرضه میشود اغلب از کارگاههای تولیدی شهرمان تهیه میشود و شامل اقلامی همچون پوشاک، کفش، زیور آلات، اسباب بازی، دکوری و ... هستند. تا پیش از شیوع کرونا تعداد غرفهها در این بازار به 100میرسید، اما حالا به دلیل رعایت شیوهنامههای بهداشتی و ایجاد فاصله بین غرفهها این تعداد به 72 غرفه کاهش پیدا کرده است.
مسئول شب بازار خیابان دانش درباره غرفهداران این مرکز تجاری میگوید: برخی از کسبه این بازار در گذشته دست فروشی میکردند یا در شب بازارهای خیابان امام رضا(ع) و طبرسی مشغول بودند که پس از اتمام کار این دو بازار موقت به اینجا آمدند، البته علاوه بر این افراد تعدادی از غرفهدارهای ما را معلولان عزیزی تشکیل میدهند که برای آنها از لحاظ موقعیتی و بهای اجاره امتیازات مناسبی در نظر گرفته شده است.
سابقه غرفهدارهای این بازار اغلب به ابتدای ایجاد بازار بر میگردد، البته در این سالها تعدادی برای خود مغازه اجاره کردند و از اینجا رفتند.برای پیشگیری از شیوع کرونا و حفظ سلامت کسبه و مشتریان این بازار تمهیدات خاصی اندیشیده شده است که محمود رشید درباره آنها توضیح میدهد: برای پیشگیری از شیوع کرونا ما بین غرفهها فاصلهای در حدود نیم متر تا 70 سانتی متر قرار دادیم. علاوه بر این به غرفه داران اعلام کردیم که باید از ماسک، مواد ضد عفونی و کارت خوان استفاده کنند. همچنین پس از فعالیت شب بازار محیط را ضدعفونی میکنیم و طی هفته، 2 بار نیز کارکنان اداره خدمات شهری منطقه برای ضدعفونی بازار به اینجا میآیند.
به سراغ حمید محمدنژاد یکی از غرفهداران قدیمی این شب بازار میرویم که نمایندگی کسبه را نیز برعهده دارد. محمدنژاد درباره عمر این مرکز تجاری میگوید: در ابتدا شهرداری مشهد با هدف ساماندهی دستفروشهای اطراف حرم مطهر شب بازارها را دایر کرد و تا مدتی رایگان غرفهها را در اختیار آنها قرار داد، البته اکنون نیز به دلیل شیوع کرونا تخفیفات خوبی برای حمایت از کسبه داده شده است.
محمدنژاد با اشاره به مزایای شب بازارها در مشهد بیان میکند: این بازار و مکانهای مشابه تا حد زیادی توانستند از مشکلات حضور دستفروشها در معابر بکاهند به طوری که دیگر مانند گذشته شاهد فعالیت این افراد نیستیم. در کنار این برای دستفروشهایی که در اینجا مشغول شدند نیز شرایط خیلی خوب است.
دست فروشها اغلب سرمایه کمی دارند و همیشه با نگرانی و دلشوره کار میکنند، اما در شب بازارها میتوانند با امنیت و خیال راحت کار کنند. علاوه بر این حتی برای مشتریان آنها نیز پر سود است چرا که حالا اجناس با کیفیت بهتر ارائه میشود و آنها میتوانند در صورتی که بخواهند جنسی را مرجوع کنند بتوانند به فروشنده دسترسی داشته باشند.
من از هر دو پا فلج هستم و کار خاصی نمیتوانم انجام بدهم. تا پیش از اینجا نیز من در اطراف حرم با مشکلات زیاد دستفروشی میکردم تا اینکه در شب بازار مشغول به فعالیت شدم
متصدی 4 غرفه در این شب بازار را معلولان تشکیل میدهند. اصغر زنگنه یکی از همین افراد است که سابقه حضورش در این مرکز تجاری به حدود 12 سال میرسد. زنگنه درباره گذشته کاری خود توضیح میدهد: من از هر دو پا فلج هستم و کار خاصی نمیتوانم انجام بدهم. تا پیش از اینجا نیز من در اطراف حرم با مشکلات زیاد دستفروشی میکردم تا اینکه در شب بازار طبرسی مشغول به فعالیت شدم. پس از جمع شدن آن نیز به این بازار آمدم. در اینجا من از همان ابتدا سعی کردم اجناس را با کیفیت و با قیمت مناسب عرضه کنم .به همین جهت مشتریان ثابت خوبی از مشهد و دیگر نقاط کشور پیدا کردم کاری که با دستفروشی امکان نداشت.
مانند اغلب بازارهای اطراف حرم مطهر مشتریان این شب بازار را نیز زائران تشکیل میدهند. به ویژه که محیط این بازار به واسطه حضور اعضای خانواده برخی غرفهدارها، خانوادگی است. صمد زارع اهل ساری به همراه اعضای خانوادهاش برای خرید شب بازار را انتخاب کرده است. زارع درباره چگونگی شناختش از این شب بازار میگوید: هتل ما در نزدیکی محل این بازار قرار دارد. اولین شبی که به مشهد آمدیم زمانی که از حرم بازمیگشتیم این بازار را دیدیم و تصمیم گرفتیم نگاهی نیز به اجناس آن بکنیم.
زارع با اشاره به تفاوتهای شب بازار با مراکز تجاری که در مشهد رفته است، میافزاید: اینجا نسبت به بازارهای دیگر امتیازات زیادی دارد. برای نمونه میتوانم بگویم من یک پیراهن ساده از یک بازار مجاور حرم مطهر با کلی تخفیف به قیمت 80 هزار تومان خریدم، اما همان پیراهن را با همان دوخت و کیفیت پارچه در اینجا قیمت کردم 50هزار تومان و در نهایت حدود 40 هزار تومان خریدم. علاوه بر قیمت مناسب اجناس چیزی که توجه من را جلب کرد رعایت شیوه نامههای بهداشتی در بازار است. با وجودی که این بازار در فضای باز قرار دارد و موقتی است اما کسبه بر خلاف مجتمعهای تجاری لوکس و گرانی که من رفتم قراردادهای بهداشتی را رعایت میکنند که این نشان از فهم غرفهداران اینجاست و من از آنها ممنون هستم.